Fumigasyon uygulamalarının en büyük avantajı, diğer kimyasal mücadele yöntemlerinin yetersiz kaldığı durumlar da ürün ile iç içe olan zararlılara karşı doğrudan uygulanabilmesidir. Fumigasyon insanlar ve diğer canlılar için oldukça tehlikeli sonuçlar yaratabilecek bir uygulamadır. Diğer kimyasal savaşım yöntemlerinin yetersiz kaldığı durumlarda, Entofarma’nın profesyonel Fumigasyon ekibi ve donanımı sayesinde güvenle uygulanabilir.
Fumigasyon Nedir?
Fumigasyon özellikle depolanmış ürün zararlıları mücadelesinde, zararlıların yumurta, larva, pupa ve ergin formlarına karşı uygulanabilen bir kimyasal mücadele yöntemidir. Belirli bir hacimde sıcaklık, ürün tipi, zaman, zararlı ve nem gibi etmenler da göz önünde bulundurarak tüm hacmi, fumigant gazlara maruz bırakma işlemidir.
Bu işlemin ürüne doğrudan uygulanabilmesi ve kalıntı miktarının tolerans değerler içinde bulunması, diğer ilaçlama yöntemlerine göre daha avantajlı hale gelmesini sağlamaktadır. Yapılan işleminin başarısı, doğru uygulama tekniklerinin ve işlemin profesyonel bir ekip tarafından gerçekleştirilmesi ile mümkün olacaktır.
Fumigasyonun Avantajları
- Zararlının bulaşmış olduğu ürüne direk olarak uygulanabilen bir yöntemdir,
- Difüzyon yüksekliği nedeniyle ürünün en uç noktalara kadar işlemesi ve homojen olarak dağılması,
- Kalıntı ve koku oranı tolerans sınırları içinde bulunması,
- Kısa sürede büyük miktardaki ürüne uygulanabilmesi,
- Zararlının tüm biyolojik safhalarına etki etmesi,
- Diğer mücadele yöntemlerine karşı daha az masraflı olması,
Fumigasyon işleminin en çok uygulandığı alanlardan biriside, ithalat ve ihracatta kullanılmasıdır. Bu sayede hem ülkemize giren hem de ülkemizden çıkan ürünlerde zararlıların önlenmesidir.
Fumigasyon Nasıl Yapılır?
Fumigasyon uygulaması fabrikalarda, ticari nakliyat araçlarında, gıda depolarında birçok zararlı türüne karşı yapılabilir. Uygulamalar farklı teknikler ve farklı fumigant çeşitleri ile gerçekleştirilebilir. Uygulama yapılacak ürün, hedeflenen zararlı türü, çevre şartları, nasıl yapılacağına etki eden en önemli faktörlerdir.
Fumigasyon Uygulama Alanları Nelerdir?
- Fabrikalarda
- Gemilerde
- Müzelerde
- Boş ve dolu depolarda
- Konteynerlerda
- Silolarda ve ambarlarda
- Tarihi eser ve müzelerde
- Çadır altı uygulamalarında kullanılabilmektedir.
Fumigasyon Uygulamalarında Alınması Gereken Tedbirler Nelerdir?
Profesyonel bir ekip ve donanım gerektiren bu işlemde, aşağıda belirtilen önlemlerin alındığından emin olun.
- Uygulama esnasında fumigasyon operatörü belgesine sahip en az bir personel hazır bulundurulmalıdır.
- Uygulama yapılan alanda, elektronik malzemelerde oluşabilecek zararlar ve yangın ihtimaline karşı önlemler alındığından emin olunuz.(Fumigantlar şartlar uygun olduğunda patlama ve yangın oluşturma riskine sahiptir.)
- İşlemi gerçekleştirecek ekibin uygulama ve çıkış planları oluşturduğundan emin olunuz. (Hatalı uygulamalar yüksek oranda ölüm riski taşımaktadır.)
- Uygulama yapılacak alandaki zararlı türü, gaz miktarı ve sürenin doğru hesaplandığından emin olunuz.(Düşük doz ve yanlış zamanlama sonucu yumurta larva pupa veya ergin formların tamamını yok edemeyebilirsiniz)
- Uygulama yapılacak alandaki yalıtım ve sızdırmazlığın tam anlamı ile sağlandığından emin olunuz.
- Uygulama alanında sıcaklık değerlerinin uygun olduğundan emin olunuz.
- Fumigantların alana homojen bir şekilde dağıtıldığından emin olunuz.
- Fumigasyon işleminden sonra sızdırmazlığın kontrol edildiğinden emin olunuz.
- Alanın, kullanıma açıldıktan sonra gerekli gaz ölçümlerinin yapıldığından emin olunuz.
- Atıkların, usulüne uygun imha edildiğinden emin olunuz.
Fumigasyon İşlemine Etki Eden Faktörler Nelerdir?
- Fumige edilecek ortamın sıcaklığı ve nemi
- Fumigasyonun uygulama süresi
- Fumigasyonda kullanılan fumigant’ ın özelliği
- Uygulama yapılacak alanın gaz geçirmezliği
- Ürüne bulaşmış olan zararlının özelliği
- Uygulama tekniği
- Uygulama yapılacak olan alanın, hava hareketi
- Fumige edilecek ürünün miktarı
- Fumige edilecek ürünün özellikleri
Fumigasyon Yönetmeliği ve Kapsamı Nedir?
Fumigasyon yönetmeliğinin kapsamı, ithalat, ihracat ve yurt içinde bulunan, hareket eden ürünlerin içerisinde bulunabilecek, tüm zararlı türlerinin yurtiçi veya uluslararası hareketini engellemek ve önüne geçmek adına yapılacak işlemleri ile ilgili tüm konuları kapsar.
Fumigasyon yönetmeliğinin amacı; bitkisel ürünler, orman ürünleri ve diğer ürünlerin, depolandıkları, taşındıkları ve yetiştirildikleri ortamların zararlılardan temizlenmesi, miktar ve kalite kayıplarının önlenmesi amaçlarını içerir. Bu amaçla fumigasyon uygulamalarını yapacak operatörlerin eğitilmesi ve yetkili kılınmasına ilişkin konuları düzenlemektedir.
Fumigasyon Sertifikası
Fumigasyon işlemini gerçekleştirecek, uygulamanın öncesi ve sonrasında alınması gerekli önlemleri eksiksiz şekilde yerine getirilmesini sağlayacak kişilerin, Fumigasyon operatörü olması gerekmektedir. Fumigasyon sertifikası alacak operatörlerin, T.C. vatandaşı, 18 yaşından büyük ve Ziraat mühendisi olmaları gerekmektedir. Bakanlığın açtığı kurslara katılarak başarılı olan Ziraat mühendisleri sertifika almaya hak kazanarak uygulama yapabilirler.
Fumigasyon Ruhsatı
Fumigasyon öncesi alınması gerekli en önemli tedbir, bu uygulamanın Fumigasyon Ruhsatı sahibi şirket tarafından yapılmasıdır. 6968 sayılı Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanununun 32. maddesi gereği, bu işlemi yapacak kurum ve kuruluşlar yasal olarak Fumigasyon ruhsatı almak zorundadırlar. Ruhsat almak isteyenler zirai karantina müdürlüklerine başvuruda bulunarak gerekli incelemeler sonucunda ruhsat almaya hak kazanırlar.
Fumigasyon Tutanağı
Her uygulaması sonrasında bir Fumigasyon tutanağı hazırlanması zorunludur. Bu tutanak işlemi talep edenlerin yetkili temsilcileri ile Fumigasyon operatörleri tarafından düzenlenerek imza altına alınır. Tutanakta başlıca; İşlemi Yaptıran Firma, Yapıldığı yer, Uygulama şekli, Operasyon Adedi, Ürünün Cinsi, Ambalaj Adedi, Ürünün Miktarı (Kg), Ambalaj Şekli ve Markası, İlaçlanan hacim (m3), Sıcaklığı(C), Dozu, Kullanılan Fumigant ın Cinsi, Fumigant ın miktarı, Açılış-Kapanış gün ve saati, uygulamanın ne maksatla yapıldığı ve yapan operatörlerin bilgileri ve imzalar yer alır.
Fumigasyon Atıklarının İmhası
Fumigasyon işlemi sona erdikten sonra, kullanılan fumigant atıklarının ortamdan çıkarılması ve imhası bazı güvenlik tedbirleri dâhilinde yapılmalıdır. Fumigant atıkları, reaksiyona girmeyen aktif madde içerdikleri için, toplanıp imha edilmelidir. Atıkların toplanması ve imha işlemini yapacak personel gerekli koruyucu kıyafeti, eldiveni ve tam yüz maskesi kullanmalıdır. İmha işlemi personel tarafından yapılabildiği gibi Çevre ve Şehircilik bakanlığından ruhsatlı atık imha şirketlerine de yaptırılabilir. Bu noktada atıkların taşınması konusunda gerekli koruyucu tedbirler alınmalıdır. Şayet imha işlemini personel yapacak ise, mutlaka açık havada ve insanlardan uzak alanlarda yapılmalıdır. Atık imha işlemi içi su doldurulmuş varillerde atıkların su altında 2 gün tutulması şeklinde yapılabilir. Yağışlı havalarda parlama ve patlama riskine karşı atık imhası yapılmamalıdır.
Fumigasyon Teknikleri Nelerdir?
Fumigasyon teknikleri, fumigant ın verildiği yerin hava basıncı göz önünde bulundurularak ikiye ayrılır.
- Vakum Fumigasyonu
- Atmosferik Fumigasyon
Vakum Fumigasyonu
Fumigant ın uygulandığı alanın içinde bulunan havanın belirli bir oranda boşaltılması ve daha sonra bu alana fumigant verilmesi işlemidir. Bu tekniğin uygulanabilmesi için özel tesislere ihtiyaç vardır. Bu teknikle daha az fumigant kullanılarak 2-4 saat gibi kısa bir sürede kesin netice alınır. Sabit vakum tesisi ve seyyar vakum tesisi olmak üzere iki çeşit vakum tesisi bulunur.
Atmosferik Fumigasyon
Normal basınç altında yapılan uygulamalara atmosferik Fumigasyon denir. Vakum Fumigasyon da olduğu gibi uygulama yapılacak alanın havasının boşaltılması söz konusu değildir. Kolay uygulanabilir olması nedeni ile genellikle bu teknik tercih edilir. Ancak atmosferik uygulama süresi vakum uygulamalarına göre oldukça uzundur. Atmosferik Fumigasyon uygulandığı alan ve ürün özelliklerine göre altı’ ya ayrılır.
Çadır Altı Fumigasyonu
Özel olarak yapılmış farklı ölçülerde özel örtüler kullanılarak yapılan bir işlemdir. Ürünleri yerinden oynatmadan uygulamaya tabi tutulma kolaylığı sağladığı için tercih edilir. Çok pratik ve ekonomik oluşu nedeni ile geniş bir uygulama alanına sahiptir.
Bina Fumigasyonu
Fumigasyon yapılacak binalarda ve fabrikalarda, bu uygulama için gerekli olan gazın geçirmezliğini sağlamak için ya içten, kapı ve pencere gibi gaz geçirebilecek tüm yarık, çatlakların uygun bir izole maddesi ile kapatılması veya binanın tamamının gaz geçirmez çadır altına alınması suretiyle yapılmalıdır.
Konteyner Fumigasyonu
Farklı ebat ve boylardaki konteynırlara uygulanan, pratik bir işlem olduğu için oldukça fazla tercih edilen bir tekniktir. Ürünler konteynıra alındıktan sonra gerekli Fumigasyon uygulaması rahatlıkla yapılabilir.
Silo Fumigasyonu
Siloların yapılarına göre uygulama şekilleri değişir. Silo Fumigasyonunda en kritik konu gazın silonun her alanına homojen olarak dağıtılabilmesidir. Bu nedenle fumigant lar ürün elevatörle siloya aktarılırken uygulanabilir.
Gemi Fumigasyonu
Gemilerin inşası sırasında Fumigasyon işlemine uygun olanlar ve olmayan gemiler mevcuttur. Uygun olan gemilerde gerekli ekipman ve donanım mevcuttur. Uygun olmayan gemilerde ise gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir. Gemi ve gümrüklü alanların Fumigasyonu ve ilaçlanmasında Entofarma Sağlık Bakanlığı Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğünün vermiş olduğu Uluslararası Çalışan Taşıtlarda ve Giriş Noktalarında Uygulanacak İlaçlama İşlemlerine Ait Yetki Belgesine sahiptir.
Toprak Fumigasyonu
Yıl içinde özellikle yoğun tarımsal üretim yapılan sera gibi alanlarda uygulanır. Genellikle Metil Bromid uygulanır. Toprak fumigasyonun da işleme başlamadan önce toprağın belli derinliğine kadar ısı ölçülür. Bu ısı 10 °C’nin altında ise uygulama yapılmaz.
Fumigasyon Hangi Zararlı Türlerine Karşı Uygulanır?
Dünya üzerinde hububat üretimindeki % 10 kaybın % 5’ i haşereler tarafından % 3’ ü kemirgenler tarafından % 2’ si de mikroorganizmalar tarafından oluşmaktadır. Haşereler ürün tanelerini yiyerek beslenmeleri sonucu sebep oldukları zararın yanında, faaliyetleri sonucu tanenin sıcaklığı ve nem oranının yükselmesine neden olmaktadırlar. Depolanmış ürüne zarar veren haşereler zarar derecesine bağlı olmak üzere iki ana gruba ayrılmaktadır.
Birincil (Primer) Zararlılar
Bu gruba giren zararlılar gelişmiş ağız yapıları nedeniyle sağlam taneleri tahrip edebilmekte ve önlem alınmadığı takdirde zararlar önemli boyutlara ulaşmaktadır. Ülkemizde bu gruba giren ve ekonomik seviyede zarar meydana getiren böceklerden önemlileri şunlardır.
- Buğday biti (Stophilus granarius)
- Pirinç biti (Stophilus oryzae)
- Khapra böceği (Trogoderma granarium)
- Arpa güvesi (Sitotroga cerealella)
- Ekin kambur biti (Rhizopertha dominica)
- Mısır biti (Sitophilus zeameis)
- Baklagil tohum böcekleri (Bruchus spp.)
- Patates güvesi (Phthorimaea operculella)
- Tütün güvesi (Ephestia elutella)
İkincil (Sekonder) Zararlılar
Bu gruba giren böcekler sağlam tanelerde zarar yapamamakta primer zararlıların tahrip ettiği tanelerde tahribatı artırmaktadır. Ayrıca un, irmik, makarna, bulgur vb. mamul maddelerde doğrudan zarar yapmaktadırlar. Bu gruba giren önemli zararlılar;
- Kırma bitleri (Tribolium confusum)
- Un kurdu (Tenebrio molitor)
- Testereli böcek (Oryzaephilus surinamensis)
- Küçük kırma biti (Leomophoeus ferugineus)
- Ekin kara böceği (Tenebriodes mauritanicus)
- Pirinç karma biti (Latheticus oryzae)
- Un güvesi (Pyralis farinalis)
- Değirmen güvesi (Ephestia kuehniella)
- Tatlı kurt (Lasioderma serricorne)
Fumigasyon işleminde kullanılan katı, sıvı ve gaz halinde olup, ancak gaz haline dönüştükten sonra öldürücü etkisi olan maddelerdir. Fumigantlar, zararlının sinir sistemini veya solunumuna engel olmak suretiyle öldürür.
Fumigasyon İlaçları
Fumigasyon uygulamalarında kullanılan fumigant lar, farklı formulasyonlarda piyasada kullanıma sunulmaktadır. Genellikle katı, sıvı veya gaz halinde bulunan bu kimyasal maddeler, uygulama yapılacak ürünün tipi, zararlı türü ve yaşam formu, uygulama yapılacak alanın özellikleri ve çevre şartlarına göre tercih edilir. Bu tercihler uygulamanın başarısını doğrudan etkilemektedir.
Fumigant İlaçların Zararlı Etkileri
- Fumigant ilaçlar aşındırıcı maddeler olup taşındıkları kapları, fumigasyon odasını, bağlantı ve diğer aksamı aşındırırlar
- Fumigant ilaçlar uygulandıkları maddelerde kalıcı ve istenilmeyen kalıntı bırakabilirler.
- Fumigant aktif fizyolojik madde olup canlı nebatları meyve veya sebzeleri ya bozar veya tahrip eder, tohumların çimlenme gücünü azaltabilir.
- Fumigant lar, patlayıcı, yanıcı olduklarından tehlike yaratabilirler.
Fumigant İlaçlarda Aranan Özellikler
- Kolay gaz haline geçebilmeli
- Yüksek nüfuz özelliğine sahip olmalı
- Gıda maddelerinin kalitesini ve tahumların çimlenmesini bozmamalı
- Kalıntı bırakmamalı ve etkisi çabuk kaybolmalı
- Kolay patlayıp ateş almamalı
Türkiye’de Ruhsatlı Fumigant Maddeler ve Kimyasal Özellikleri
Methyl Bromür (CHɜBr)
- Formül: CHɜBr
- Kaynama noktası: 3,56 °C
- Donma noktası: -93 °C
- Molekül ağırlığı: 94,94
- Yoğunluk: 1,73 g/cm³
- Özgül ağırlığı (Hava=1) :3,27 (0 °C)
- Latent buharlaşma ısısı: 61,52 Cal/gr
- Hava parlama limiti: Yanıcı değildir. Açık sahalarda yangın söndürücü olarak kullanılır.
- Suda erirliği: 25 °C’ de 1,34 gr/100 ml.
- Organik çözücülerde erime: Alkol, eter ve kloroformda erir.
- Kimyasal özelliği: Organik maddelerin bilhassa lastiğin kuvvetli eriticisidir.
- IUPAC adı: Bromomethane
Metil bromid, renksiz, zehirli bir gazdır, diğer bir adı da Bromometan’ dır. Özellikle yoğun tarım yapılan sera, kök bitkileri yetiştirilen alanlarda toprak kökenli hastalık, zararlıları yok etmek için kullanılır. Aynı zamanda depolanmış ürün zararlılarına karşıda geniş kullanım alanı mevcuttur.
Fosfin (Hidrojen Fosfit HɜP)
- Formül: HɜP
- Kaynama noktası: -87,4 °C
- Donma noktası: -133,5°C
- Molekül ağırlığı: 34,04
- Özgül ağırlığı (Hava=1) : 1,214 (0 °C)
- Latent buharlaşma ısısı: 102,6 Cal/gr
- En düşük patlama noktası: % 1,7
- Suda erirliği: Çok az erir.
- Kimyasal özelliği: Kaynama noktası çok düşük olduğu için sıvılaştırmış olarak kullanmak mümkün değildir.
- IUPAC adı: Phosphane
- Nüfuz kabiliyetinin yüksek olması kalıntı sorununun çok düşük düzeyde bulunması gibi olumlu özelliklerinden dolayı çok geniş uygulama alanı bulan bir fumigant tır. Çok zehirli olan bu gaz karpit kokusunda olup alev alıcı özelliğe sahiptir. Birkaç metal dışında bütün metalleri oksitleyici ve aşındırıcı etkisi vardır.
Dichlorvos (DDVP)
- Formül: C₄Fl₄Cl₂OP₄
- Koku: Karakteristik
- Kaynama noktası: 35 °C
- Donma noktası: -18°C
- Molekül ağırlığı: 20,98
- Özgül ağırlığı (Hava=1) : 7,6
- Havada alevlenme limiti: Yanıcı değildir.
- Suda erirliği: Suda %1 oranında erir. Birçok organik solventlerde çözünür.
- IUPAC adı: 2,2-dichlorovinyl dimethyl phosphate
Kısaca DDVP denilen bu bileşiğin insektisid özelliği 1951 yılında ortaya konulmuştur. Kehribar renginde kendine özgü kokulu bir sıvıdır. Oda sıcaklığında su ile %1 oranında kerosende %2-3 oranında karışabilir. Organik eriticilerin çoğunda tamamen çözünür.
Fumigant Ve Doz
Zararlı etmeni öldürebilecek fakat üzerinde konukçuya zarar vermeyecek ilaç kullanma oranına doz denir. Gazlanan boşluğun beher hacmi için ağırlık olarak hesaplanan kimyasal madde miktarı veya kullanılacak fumigant’ ın ton’ a m² veya m³’ e tatbik edilecek gr veya cm³ miktarıdır. Bir fumigasyon işlemi sırasında zaman kısıtlaması varsa (Süre yarıya indirilerek fumigasyon işlemi tamamlanacaksa) doz %50 artırılarak sonuca gidilir. Şayet işlem sırasında zaman kısıtlaması yoksa (Süre İki katına çıkarılarak fumigasyon işlemi tamamlanacaksa) doz 1/3 oranında düşürülebilir.
Fumigasyon Zehirlenmeleri Nasıl Meydana Gelir?
- Fumigasyon yapılan bir yere gaz maskesiz girilmesi ile
- Fumige edilen yerin iyice havalandırmadan içeriye girilmesi ile
- Uygulama yapılan alanın bitişiğinde uzun süre kapalı bir alanda kalınması ile
- Tablet veya Pelletlerin yutulması ile zehirlenme gerçekleşebilir.
Zehirlenme Belirtileri Nelerdir?
Fumigasyon uygulamaları sonucu oluşan zehirlenmeleri iki grupta incelemekteyiz. Bunlar hafif belirtiler ve ağır belirtiler olarak karşımıza çıkmaktadır. İlk yardım esnasında bu belirtilere dikkat edilmeli ve tedbirler buna göre alınmalıdır.
Fumigasyonda Hafif Zehirlenme Belirtileri
- Yorgunluk
- Kulak çınlaması
- Bulantı
- Göğüste huzursuzluk
- Göğüste basınç
Fumigasyonda Ağır Zehirlenme Belirtileri
- Hızla yorgunluk
- Bulantı,
- Kusma,
- Mide ağrısı
- İshal,
- Baş dönmesi
- Göğüste ağrılar
- Nefes alma zorluğu görülebilir.
Fumigant Zehirlenmelerinde İlk Yardım
- Zehirlenme belirtileri görülen kişi derhal açık havaya çıkarılmalıdır.
- Sırt üstü yatırılmalı ve sıcak tutulmalıdır.
- İlaç bulaşmış kıyafetler hemen değiştirilmelidir.
- Eller ve yüz bol su ve sabunla yıkanmalıdır.
- Solunum durmuş ise Suni solunum yaptırılmalıdır.
- Ve acil olarak 112 aranıp acil yardım istenmelidir.
Sık Sorulan Sorular
Fümigasyon süreci, amaçlanan alanı kapalı bir ortam haline getirerek başlar. Daha sonra, fumigant gazı bu alana bırakılır ve alandaki zararlıları yok eder. Bu işlem, zararlılar tamamen öldürülünceye kadar devam eder.
Fümigasyon, bitkisel ve hayvansal kaynaklı ürünler ile diğer materyalleri zararlı organizmalardan arındırmak için yapılır. Bu süreç, ürünlerin tahribatını önleyerek sağlıklı bir durumda korunmasını sağlar. Ayrıca, zararlıların yayılmasını önlemek ve güvenliği artırmak amacıyla da uygulanır.
Fümigasyon sertifikası, ihraç edilen ürünlerin zararlı organizmalardan arındırıldığını kanıtlayan bir belgedir. Bu belge, ihracat sırasında gümrük işlemleri için gereklidir ve ürünlerin uluslararası standartlara uygun şekilde işlendiğini gösterir. Sertifika, alıcı ülkenin tarımsal düzenlemelerine uyum sağlamak için de önemlidir.
Hemen iletişime geçin haşere ilaçlama hizmetlerimiz ile ilgili aklınıza takılan soruları yanıtlayalım!